Το 1990 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο του Κενίσι Ομάε με τίτλο «Ένας κόσμος χωρίς σύνορα». Ο τίτλος αυτός αντανακλούσε τέλεια το πνεύμα της παγκοσμιοποίησης. Τα επόμενα 25 χρόνια, όλες οι εξελίξεις στις επιχειρήσεις, την τεχνολογία και την πολιτική έμοιαζαν να επιβεβαιώνουν την υποχώρηση των συνόρων και των εθνικών κρατών τα οποία προστάτευαν.
Καμιά διεθνής σύνοδος δεν ολοκλήρωνε τις εργασίες της αν κάποιος δεν επισήμαινε ότι κανένα σημαντικό πρόβλημα δεν μπορεί πια να λυθεί μόνο από τα εθνικά κράτη. Η διάχυση του Διαδικτύου ενίσχυσε την ιδέα ότι τα σύνορα δεν έχουν πλέον σημασία. Οι παραδοσιακές ανησυχίες των εθνών - έδαφος, ταυτότητα, εθνική κυριαρχία - φαίνονταν εξίσου αναχρονιστικές με τα σπαθιά και τις ασπίδες.
Κάποιος όμως ξέχασε να τα πει όλα αυτά στους πολιτικούς και τους ψηφοφόρους, γράφει ο Γκίντεον Ράχμαν στους Financial Times. Οι Σκωτσέζοι έκαναν δημοψήφισμα με θέμα την ανεξαρτησία τους και το ίδιο ετοιμάζονται να κάνουν σε δύο μήνες οι Καταλανοί. Τα αυτονομιστικά κινήματα είναι το ένα πρόσωπο της ανάδυσης του εθνικισμού. Στην Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή, οι εθνικιστές πολιτικοί εμφανίζονται τον τελευταίο καιρό ενισχυμένοι.
Ο πιο επικίνδυνος από αυτούς τους εθνικιστές πολιτικούς είναι χωρίς αμφιβολία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν , που προσάρτησε την Κριμαία με τον ισχυρισμό ότι θέλει να προστατεύσει τους ρωσόφωνους οπουδήποτε κι αν ζουν. Όπως έχουν επισημάνει πολλοί αναλυτές, το επιχείρημα αυτό επιτρέπει στη Ρωσία να επεμβαίνει σε όλο το έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Την ώρα που η ΕΕ προσπαθεί να αρθρώσει μια αντίδραση στον Πούτιν, ορισμένοι εθνικιστές πολιτικοί όπως η Μαρίν Λεπέν εκφράζουν ανοιχτά την υποστήριξή τους στον ρώσο πρόεδρο. Στη Γερμανία, η ανερχόμενη πολιτική δύναμη είναι η Εναλλακτική Λύση για τη Γερμανία, που πιστεύει ότι τα γερμανικά συμφέροντα έχουν καθυποταχθεί στα ευρωπαϊκά. Στη Σουηδία, οι ακροδεξιοί Δημοκράτες έλαβαν 13%. Στην Ουγγαρία, η κυβέρνηση έχει σαφείς αυταρχικές τάσεις και εκδηλώνει ανοιχτό ενδιαφέρον για τους Ούγγρους που ζουν πέρα από τα σύνορα της χώρας.
Με μια πρώτη ματιά, η Μέση Ανατολή μοιάζει να αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον αναδυόμενο εθνικισμό. Το πιο επικίνδυνο νέο κίνημα εδώ είναι βέβαια το Ισλαμικό Κράτος. Η Αίγυπτος όμως, στην προσπάθειά της να αναζητήσει μια εναλλακτική ιδεολογία έναντι του ισλαμισμού, πραγματοποιεί μια εθνικιστική στροφή.
Τι εξηγεί αυτή την επιστροφή του εθνικισμού όταν οι οικονομικές και τεχνολογικές δυνάμεις ωθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση; Μια απάντηση είναι ότι οι προφήτες της παγκοσμιοποίησης υποτιμούσαν πάντα τη δύναμη του εθνικισμού. Όταν περνάς τη ζωή σου σε διεθνείς συνόδους, ξεχνάς ότι οι ζωές των περισσοτέρων ανθρώπων είναι ριζωμένες σε έναν συγκεκριμένο τόπο.
Σημαντικό ρόλο στην επιστροφή της σημασίας των συνόρων παίζουν και η φτώχεια και ο πόλεμος. Η αντίδραση στη μετανάστευση έπαιξε κομβικό ρόλο στην ενίσχυση των εθνικιστικών κομμάτων.
Ο τελευταίος, και ίσως πιο επικίνδυνος παράγων είναι η αίσθηση ότι η παγκόσμια τάξη είναι και πάλι ασταθής. Η αίσθηση αυτή διευκολύνει χώρες ή αυτονομιστικά κινήματα να προωθήσουν εκ νέου τη λανθάνουσα ατζέντα τους. enikos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου